Yâdegâri

●

Man Âzarbâyjâniam o pedar o mâdaram har do zâde ye Ardebil hastand. Agarce dar Tehrân be donyâ âmade o bozorg šodeam bâ in vojud be ravâni mitavânam be zabân e Torki ye Âzarbâyjâni sohbat konam.
Bâyad beguyam ke be nazar e man in haqq e har kudak ast ke betavânad be zabân e mâdariaš bexânad o benevisad. Ammâ be in bahâne hame ciz râ zir e soâl bordan o da'vâ ye Âzari o Fârs râh andâxtan râ hargez nemitavânam bepaziram. Nemitavânam bepaziram ke barâ ye Âzarihâ be har qeymati ke šod hoviyat e tâze dorost konim o bexâhim ânhâ râ be kešvar e azizemân Irân badbin konim.
Candi piš dar yeki az sâythâ ye Englisi zabân e vâbaste be jomhuri ye Âjarbâyjân xândam: "Dar qarn e nuzdahom mellat e Âjarbâyjân az do su mored e tahâjom e do kešvar e Rusiye o Irân qarâr gereft! Dar jang e nâbarâbar o xunini ke dar gereft bâ vojud e moqâvemat e dalirâne ye mardom e Âjarbâyjân dar âxar ânhâ šekast xordand o Âjarbâyjân do pâre šod o be ešqâl e Rusiye o Irân dar âmad! Aknun bâ jang o rešâdathâyi ke šode Âjarbâyjân e šomâli as ešqâl e Rushâ âzâd šode o bâyad jâme'e ye jahâni komak konad ke betavânim Âjarbâyjân e jonubi râ niz az ešqâl e Irân âzâd konim o dobâre Âjarbâyjân yekpârce râ ijâd konim!".
Bišarmi o doruqguyi az in bištar!? Âyâ dar qarn e nuzdahom in kešvaremân Irân nabud ke mored e hamle ye Rushâ qarâr gereft o bâ vojud e rešâdathâ o delâvarihâ ye mardomaš az Tork o Fârs o qeyre baxšhâyi az ân be ešqâl e Rushâ darâmad? Âyâ in rushâ nabudand ke be manzur e bahrebardârihâ ye ba'di baxš e ešqâli ye xod ke dar tul e târix hamiše be nâm e Ârân (sarzamin e šomâl e rud e Aras) šenâxte šode bud râ be Âjarbâyjân taqyir e nâm dâdand? Âyâ Âjarbâyjân e azizemân hamvâre baxš e mohemm o ta'yinkonandei az Irânemân nabude ast?
Kešvar e aziz e mâ Irân muzâyiki az qowmhâ ye moxtalef e Irâni ast. Dar har maqtai az târix, farmânravâyân e kešvaremân az yek baxš o qowm e kešvar budeand. Zamâni Lorhâ ye Zandiye bar koll e kešvar hokm rândeand o zamâni Xorâsânihâ ye Afšâriye. Dowrei Mâzandarânihâ ye Âl e Buye zamâmdâr budeand o dowrei Sistânihâ ye Saffâriye. Gâhi Âzarihâ ye Safavi ke rišeyešân az šahr e Ardebil ast bar kešvar farmânravâyi kardeand o gâhi Torkhâ ye Qajar. Pâytaxt o šâhnešin e kešvaremân dar zamânhâ ye moxtalef šahrhâ ye Tabriz, Qazvin, Esfahân, Širâz, Ardebil, Tehrân, Mašhad... bude ast. Jâleb injâst ke hamiše zabân e adab o xândan o neveštan niz Fârsi bude ast. Dar xânevâde ye mâ neveštehâyi ba qedmati beyn e yek tâ do qarn e piš vojud dârad ke be ajdâd e Âzarbâyjâniam ke nasl andar nasl dar Ardebil zendegi mikardeand taalloq dârad az aqdnâme o mabâyeenâme tâ vagfnâme o xâterât. Omde ye in neveštehâ be zabân e Fârsi hastand dar hâli ke dar ân zamân hokumat e koll e Irân dar dast Torkhâ ye Qâjâriye bud o Âzarbâyjân mahall e zendegi ye valiahd o az velâyât e mohemm e kešvar bud.
Xejâlat zade šodam hengâmi ke yeki az dustânam ke pesar e šarifi zâde ye Tehrân bâ tabâr e šomâli ast o dar šahr e Toronto zendegi mikonad barâyam ta'rif kard yek hamkâr e Irâni dârad ke Tork e Tabrizi ast o cand sâli mišavad be Kânâdâ mohâjerat karde ammâ in hamvatan e Tork e Tabriziyemân hâzer nist bâ dust e man be zabân e Fârsi sohbat konad o be u miguyad bâ man be zabân e Torki yâ Englisi harf bezan o na bâ zabân Fârshâ! Dust e man ham ke Torki balad nist pas nâcâr hargâh ke sâat e nâhâr yâ esterâhât dar kenâr e ham hastand bâyad Englisi sohbat konand!
Âyâ in šarmâvar nist?

Nevešte šode dar sâat e 12:32 PM tavassot e خنگ خدا Nazar